Αρχαία Πάος

Η αρχαία Πάος διέθετε ισχυρή ακρόπολη που βρισκόταν στο ύψωμα πάνω από τις πηγές του Καλαθά. Η περίμετρος των τειχών της ήταν 516 μ. περίπου. Στο χώρο της ακρόπολης διατηρούνται θεμέλια αρχαίου κτίσματος, πιθανά ανακτόρου, θεμέλια ναού που εικάζεται ότι ανήκει στους Διόσκουους, θεμέλια τεσσάρων ορθογώνιων πύργων, τα ίχνη μιας πύλης, όπως και δευτερεύοντες αναλημματικοί τοίχοι χαμηλότερα. Στο δυτικό άκρο της υπάρχει δεξαμενή που ετροφοδοτείτο μέσω πήλινου αγωγού με νερό από πηγή (πηγή Διασέλου) που βρίσκεται 230 μέτρα ανατολικά. Ο κύριος οικισμός της αρχαίας Πάου βρισκόταν νοτιώτερα, κάτω από την ακρόπολη, στην επίπεδη έκταση γύρω από τις πηγές του Καλαθά. Στην περιοχή αυτή έχουν βρεθεί λείψανα οικοδομών, όστρακα και αρχαία νομίσματα που χρονολογούνται από τα προκλασική έως την ρωμαϊκή περίοδο. Σε κοντινή θέση έχει βρεθεί επίσης και αρχαίο νεκροταφείο.

Η αρχαία Πάος φαίνεται ότι ήκμασε από την αρχαϊκή περίοδο. Ο Ηρόδοτος αναφέρει [6,127] για την κώμη ότι υπήρξε πατρίδα ενός από τους μνηστήρες της Αγαρίστης, κόρης του τυράννου της Σικυώνος Κλεισθένη. Επίσης ότι ήταν πατρίδα και του Λαφάνη, γιου του Ευφορίωνος, για τον οποίο λεγόταν ότι στο σπίτι του εφιλοξένησε τους Διόσκουρους και ότι από τότε ήταν φιλόξενος σε όλους. Η αρχαία Πάος υποτάχθηκε και στη συνέχεια προσαρτήθηκε στην αρχαία πόλη-κράτος Κλείτορα. Στα ρωμαϊκά χρόνια είχε ήδη περιπέσει σε παρακμή. Την κώμη αναφέρει και ο Παυσανίας, ο οποίος την επισκέφτηκε το 170 μ.Χ., οπότε και την βρήκε ερημωμένη.

Εθνική οδός Πάτρας – Τρίπολης ( 111) και Διάνοιξη τούνελ στον Ερύμανθο

Πρόταση: Βάρδας Ιωάννης
Υπ΄όψη Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας Κο Απόστολο Κατσιφάρα
Δείτε την Επιστολή Τουνελ στον Ερύμανθο
Η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας λόγω των ορεινών όγκων του Χελμού και του Ερυμάνθου δεν έχει άμεση πρόσβαση στο ήμισυ σχεδόν της Πελοποννήσου με αποτέλεσμα η επικοινωνία μεταξύ της Πάτρας και της Τρίπολης να γίνεται από το οδικό δίκτυο της γνωστής ως εθνικής οδού Πάτρας –Τρίπολης ( πρώην 111), η οποία διαπλατύνθηκε ως έχει σήμερα την δεκαετία του 70 και έκτοτε ελάχιστες βελτιώσεις έχουν γίνει, με αποτέλεσμα ο δρόμος να μην έχει την χρησιμότητα που θα έπρεπε να έχει.
Πάγιο αίτημα των κατοίκων των περιοχών από τα Τριπόταμα και μετά είναι όχι μόνο η διαπλάτυνση της 111, αλλά η χάραξη ενός δρόμου που θα εξυπηρετεί τις σύγχρονες ανάγκες και θα είναι έργο ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
Μια διαφορετική πρόταση είναι μείωση της απόστασης από την Πάτρα στην Τρίπολη με την χάραξη ενός νέου οδικού άξονα που θα φέρει την ανάπτυξη στα χωριά της Περιφέρειας.
Η νέα αυτή χάραξη αφορά την διάνοιξη ενός τούνελ μήκους περίπου (7) επτά χιλιομέτρων σε υψόμετρο περίπου 800 με 850 μέτρα στο όρος Ερύμανθος και συγκεκριμένα που θα αρχίζει μεταξύ των χωριών Καλέτζι και Αλεποχώρι κοντά στο Βελιμάχι και την Σπαρτιά Αχαΐας και θα καταλήγει σε απόσταση περίπου (7) επτά χιλιομέτρων από τα Τριπόταμα στο χωρίο Πλατανίτσα.

Με την διάνοιξη του τούνελ και την χάραξη δρόμων ή την διαπλάτυση των ήδη υπαρχόντων από τον εθνικό δρόμο 111 ως την είσοδο του τούνελ (περίπου 8 χιλιόμετρα) και από την έξοδο του τούνελ έως τα Tριπόταμα, η απόσταση της Πάτρας από την Τρίπολη θα μειωθεί κατά 40 με 45 χιλιόμετρα με πολύ δύσκολο δρόμο και με πολλές στροφές, μειώνοντας τελικά το ταξίδι αυτό από δυόμισι ώρες που χρειάζεται σήμερα σε μιάμιση ώρα.
Με το έργο αυτό η επικοινωνία και οι συναλλαγές με την διπλανή μας Περιφέρεια θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερες και οι περιφέρειες της Τριταίας και των Παίων θα αναπτυχθούν, θα προσελκύσουν την νεολαία μας για μόνιμη διαμονή σε αυτές, αναπτύσσοντας με νέες ιδέες επιχειρήσεις συσκευασμένων και τυποποιημένων αγροτικών προϊόντων, αγροτουριστικές επιχειρήσεις και τέλος θα μπορέσουν να αναβιώσουν οι παλαιοί παραδοσιακοί οικισμοί των περιοχών αυτών.

Το έργο της διάνοιξης τούνελ στον Ερύμανθο θα δώσει ανάπτυξη και στις υπόλοιπες περιοχές γύρω από αυτό όπως στο νέο φράγμα Πείρου – Παραπείρου αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Χαλανδρίτσας όπου σε συνδυασμό με το αυτοκινητοδρόμιο θα μπορέσουν να προσελκύσουν επενδύσεις.
Σημειωτέο είναι ότι η διαπλάτυνση της ήδη υπάρχουσας εθνικής οδού Πάτρας – Τρίπολης (111) ίσως είναι πολύ δυσκολότερο έργο, καθόσον στην περιοχή της Λαμπείας δεν μπορεί να γίνει εύκολα η διαπλάτυνση του εθνικού δρόμου και η διάνοιξη περιμετρικού δρόμου έξω από το χωριό.
Στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης θα έλεγαν κάποιοι ότι έργα σαν αυτό φαντάζουν ανέφικτα και ότι υπάρχουν άλλες προτεραιότητες, όμως αν πραγματικά θέλουμε την ανάπτυξη της Περιφέρειας πρέπει να τολμήσουμε, να έχουμε όραμα, να προγραμματίζουμε και να υλοποιούνται τέτοια έργα για να γίνει το όραμα μας για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας πραγματικότητα.

Πάτρα 17/1/2011

Με εκτίμηση
Βάρδας Ιωάννης

Δάσος Μπαρμπούς

Το υπέροχο δάσος από δρύες, καστανιές και ακρανιές των Νασίων (Μπαρμπούς), αξίζει να το επισκεφτείτε καθώς και να ατενίσετε από μακριά τα απομεινάρια της ακρόπολης της Αρχαίας Πάου με τη δεξαμενή που σώζεται και στην οποία καταλήγει πήλινος αγωγός. Εχουν βρεθεί θεμέλια Αρχαίου Ναού. Εδώ θα συναντήσουμε και τους παραδοσιακούς οικισμούς Σκούπι, Δεχούνι και Βεσίνι όπου αξίζει μια βόλτα για να θαυμάσει κανείς τα όμορφα πέτρινα σπίτια.

Διαδρομή Δάφνη - Κλειτορία

Ξεκινάμε από το κέντρο της Δάφνης (από την πλατεία με την προτομή του τέως Υπουργού Β. Παπαρηγόπουλου) και κατευθυνόμαστε προς Κλειτορία.
Στα 4,5 χλμ. βγαίνουμε στην «111», στο δρόμο που οδηγεί προς Τρίπολη.
Μετά από1 χλμ. αριστερά στρίβουμε προς Πεύκο - Αμυγδαλιά και Σκοτάνη.
Στη διασταύρωση, λειτουργούν επιπλωμένα διαμερίσματα, ακόμη μια επένδυση με συμμετοχή του LEADER II.
Τα χωριά έχουν διασώσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους και φημίζονται για τη φιλοξενία των κατοίκων και τα παραδοσιακά προϊόντα τους.
Στη Σκοτάνη (Κόκκοβα) δεσπόζει ο Ναός του Αγίου Δημητρίου με το σπάνιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του. Στην πλατεία υπάρχει και ο ανδριάντας του Πάνου Παπαδόπουλου - Γόγολα, λογοτέχνη - ποιητή γνήσιου τέκνου της Σκοτάνης. Δώδεκα χιλιόμετρα μετά τη διασταύρωση (και συνολικά στο 17ο χλμ. της διαδρομής από τη Δάφνη) σταθείτε να δείτε την περιοχή Φιλαίικα.
Συνεχίζουμε στην «111», και στο 18,4 χλμ. συναντάμε πινακίδα στα αριστερά για το Σπήλαιο των Λιμνών (19 χλμ.), το Κλήμα Παυσανία, το Παγκράτι (4 χλμ.), την Κλειτορία (11 χλμ.), τα Καλάβρυτα (42 χλμ.), τον Αρκαδικό Κλείτορα, το Ηρώο της Χελωνοσπηλιάς και τις πηγές του Λάδωνα στα Λυκούρια.
Ευθεία πηγαίνει για Τρίπολη (54 χλμ). Στρίβουμε αριστερά και συνεχίζουμε μέσα από δρόμο με πουρνάρια και πράσινο.
Στα 21 χλμ. στα δεξιά υπάρχει ξύλινη κρεμαστή ταμπέλα που δείχνει ότι στα 50 μέτρα, μας περιμένει το Κλήμα του Παυσανία. Σταματήστε στην άκρη του δρόμου και επισκεφτείτε το πανάρχαιο αυτό κλήμα που «παντρεύεται» με τις μεγάλες βελανιδιές, τις αγκαλιάζει και ξαπλώνει πάνω τους σε κάποια σημεία σαν φίδι και ξάφνου αναρριχάται. Μέσα στον περιφραγμένο με πέτρινο τοίχο χώρο του κλήματος πρωταγωνιστεί η σκιά, ενώ υπάρχει και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.
Έξω από αυτόν τον προαύλιο μεγάλο χώρο, υπάρχει πινακίδα που δείχνει στα δεξιά περιπατητικό μονοπάτι το οποίο σε μια ώρα πεζοπορία σε βγάζει μέσα από ένα κατάφυτο τοπίο, στο Παγκράτιο μέσω του μονοπατιού Ε4.
Επιστρέφουμε στο δρόμο προς Κλειτορία και στα 22,1 χλμ. βρίσκουμε πινακίδα δεξιά προς Χελωνοσπηλιά (1 χλμ.), Λυκούρια (7 χλμ.) και Φενεό (25 χλμ.).
Στρίβουμε δεξιά προς Χελωνοσπηλιά και περνάμε τη γέφυρα του Αροανίου ποταμού. Στο 1ο χλμ. από την παράκαμψη, βλέπουμε μπροστά μας πάνω στο βράχο το Ηρώον Χελωνοσπηλιάς όπου έγινε η πρώτη μάχη της Επανάστασης του 1821. Πάνω στο γυμνό βράχο είναι χαραγμένη η ημερομηνία 16 Μαρτίου 1821.
Επιστρέφουμε στο δρόμο προς Κλειτορία ξανά έχοντας τώρα στα δεξιά μας τον Αροάνιο ποταμό.
Στα 25,6 χλμ. πινακίδα δεξιά δείχνει δρόμο για τα Κρινόφυτα (3 χλμ.). Στην ευθεία συνεχίζει για Κλειτορία (4 χλμ.) και Καλάβρυτα (31 χλμ.), ενώ στο βάθος «ανασηκώνεται» ο Χελμός. Το τοπίο εδώ είναι εξαιρετικό και η βλάστηση άκρως καλλιτεχνική.
Στα 29,6 χλμ. μπαίνουμε στην Κλειτορία και βρισκόμαστε σε υψόμετρο 510 μέτρων. Στην Κλειτορία μπορεί κανείς να βρει όλων των ειδών τα καταστήματα, με σήμα κατατεθέν την πολύ καλή της κουζίνα και το ωραίο ξενοδοχείο της.
Στην κεντρική της πλατεία που είναι πολυσύχναστη υπάρχει ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, και γύρω από αυτήν καφενεία και ψησταριές. Θα βρείτε στο κέντρο της Κλειτορίας ξύλινο κιόσκι πληροφοριών αλλά και μουσείο λαϊκής τέχνης.
ΠΑΡΑΚΑΜΨΗ ΠΡΟΣ: ΛΕΥΚΑΣΙΟ - ΦΙΛΙΑ - Ι. Μ. ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Στο κέντρο της Κλειτορίας υπάρχει σίγουρα καλή σήμανση. Κάνουμε παράκαμψη με προορισμό τον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου, όπου αναμένει τον επισκέπτη μια βαθιά φιλοσοφημένη έκπληξη.
Προχωράμε σύμφωνα με την ξύλινη πινακίδα που βρίσκεται στην πλατεία μπροστά στην Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Στα 100 μέτρα υπάρχει άλλη διαφωτιστική πινακίδα πάνω σε τοίχο και δείχνει στα δεξιά: Φίλια, Λευκάσιο (5 χλμ.), Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου (10 χλμ.). Ο δρόμος είναι κλασικός επαρχιακός ασφαλτοστρωμένος και στα δεξιά μας βλέπουμε δάσος με καρυδιές μέσα σε καλλιεργημένη περιοχή.
Στο 2ο χλμ. μπαίνουμε σε φαράγγι ανάμεσα από πέτρινα βουνά με χαμηλή βλάστηση.
Ο δρόμος έχει στροφές αλλά το κοντράστ της φύσης σε κάνει να τις ξεχνάς. Κυριαρχούν πουρνάρια και αμυγδαλιές.
Το χωριό Λευκάσιο, εμφανίζεται στο 4,7 χλμ. μπροστά μας και για να φτάσουμε μέχρι εκεί απολαμβάνουμε από ψηλά τα Τουρκοβούνια, την Άνω Κλειτορία και τις οροσειρές Δρυμός και Βελιάς.
Μπαίνουμε στο πανέμορφο χωριό στα 5,7 χλμ. Στο ψηλότερο μέρος του, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Στο μέσο του Ναού υπάρχει σκαλιστός βυζαντινός δικέφαλος. Η πρώτη ανακαίνιση του Ναού έγινε το 1866 αλλά η Εκκλησία είναι κατά πολύ προγενέστερη. Δίπλα στην Εκκλησία υπάρχει πέτρινη βρύση του 18ου αιώνα. Το Λευκάσιο βρίσκεται σε υψόμετρο 865 μέτρων και το κατοικούν περίπου 120 άτομα.
Φεύγουμε από το Λευκάσιο και στη στροφή στα 6,7 χλμ. και δεξιά στην πλαγιά του βουνού προβάλλει το επίσης ωραίο χωριό Φίλια στο οποίο φτάνουμε στα 7,5 χλμ. Αριστερά άσφαλτος ανεβαίνει στο Μοναστήρι. Ο δρόμος αυτός φτάνει στο 10ο χλμ. στην Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου που στις 2 Μαΐου γιορτάζει την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου.
Τα πέτρινα χαλάσματα που βλέπετε είναι ό,τι απέμεινε από το παλαιό Μοναστήρι, που κάηκε το 1943 από τους Ιταλούς.
Στο Μοναστήρι υπάρχει μουσείο με σημαντικά εκθέματα όπως η καμπάνα του 18ου αιώνα, το τάλαντο, το παλαιό τέμπλο του Ναού, η κολυμβήθρα του 1867 κ.ά.
Μέσα στο εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους βρίσκεται οστεοφυλάκιο από το 1763, με τα οστά όλων των μοναχών που απεβίωσαν.
Επιστρέφουμε στο χωριό Φίλια.
Στο προαύλιο του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που κατασκευάστηκε το 1905 υπάρχει ο ανδριάντας του Θεόδωρου Ρηγόπουλου.
Ο Ναός πανηγυρίζει στις 11 Φεβρουαρίου. Στην περιοχή λειτουργεί και ξενοδοχείο.

Νερό και πλατάνια

Ο Σειραίος, ποταμός περνά απο το πάος και δίνει τη δροσιά του στους πρόποδες του Αφροδίσιου Όρους με υψόμετρο 1.445 μ. όπου βρίσκεται το μοναδικό δάσος της Μπαρμπούς με τις αιωνόβιες καστανιές που είναι χαρακτηρισμένο ως μνημείο της φύσης.

Μεσαιωνικό Γεφύρι

Μεσαιωνικό γεφύρι